امروزه می‌توان ترس از ارتفاع را بوسیله کمک گرفتن از درمانگران مجازی حل کرد. تفاوت درمانگرانی که از واقعیت مجازی در روند درمان بیمارهایشان استفاده می‌کنند با درمانگرهای دیگر در این است که آنها از واقعیت مجازی و محیطهای مجازی برای مواجهه ساختن بیماران با محرک‌های گوناگون و ارزیابی همزمان علائم و عملکرد افراد استفاده می‌کنند. دانشمندان امیدوارند واقعیت مجازی بتواند به آنها در حل بسیاری از مشکلات مربوط به سلامت روان کمک کند.
براساس تحقیقی که در سال 2014 توسط YouGov انجام شد، ترس از ارتفاع در انگلستان از ترس از عنکبوت، مار و پرواز بیشتر شایع بود و 23% از بزرگسالان از ارتفاع «خیلی می‌ترسیدند» و 35% هم «کمی می‌ترسیدند».
پروفسور دانیل فریمن، استاد روانشناسی بالینی دانشگاه آکسفورد و یکی از موسسان Oxford VR می‌گوید: «این ترس شایع‌ترین هراس است و ما می‌دانیم بسیاری از افراد به دنبال درمانی برای آن نمی‌روند، حتی اگرچه ممکن است بارها در زندگیشان برای آنها اختلالی را بوجود بیاورد».
ترس از پرواز اولین جنبه سلامت روان بود که از VR برای آن استفاده شد. در ابتدا از آزمون‌هایی برای ارزیابی واکنش‌های فیزیولوژیک بیماران در محیط مجازی استفاده شد و سپس از آزمون‌های دقیقتر برای ارزیابی اثربخشی واقعیت مجازی درمانی به عنوان یک روش مداخله در درمان ترس از ارتفاع استفاده شد.
از اولین سالهای حضور فناوری واقعیت مجازی در اتاق درمان، تحقیقات بسیاری کارایی و اثربخشی واقعیت مجازی درمانی را برابر با مواجهه در محل گزارش کرده‌اند. بنابراین اگر واقعیت مجازی می‌تواند به اندازه مواجهه واقعی اثربخش باشد، استفاده از آن چه مزیت‌هایی نسبت به مواجهه در محل دارد؟
برای پاسخ به این سوال بیایید مورد ترس از ارتفاع را در نظر بگیریم. در مداخله معمول برای درمان این اختلال که عموما دارای ویژگی‌های درمان رفتاری-شناختی است، درمانگر پس از جلسات فرمولبندی مسئله و آشنا کردن بیمار با روند درمان، مداخلات شناختی و رفتاری را با هدف بهبود وضعیت بیمار شروع میکند. ترکیب بخش شناختی که به افکار بیمار می‌پردازد و با هدف کمرنگ کردن سوگیری‌های بیمار و پررنگ کردن واقع‌گرایی در او انجام می‌گردد با بخش رفتاری که شامل انجام تکالیف عملی می‌شود است که به بیماران قدرت ایجاد تغییر و حفظ تغییرات در طول زندگی را می‌دهد. با این تفاسیر بیاید سوال اولیه را بیشتر بسط دهیم، از مزیت‌های بالقوه واقعیت مجازی در کدام بخش از درمان می‌توان بیشترین سود را برد؟
مواجه کردن افرادی که از ارتفاع می‌ترسند سخت، زمانبر و هزینه‌بر است. در حالیکه با استفاده از واقعیت مجازی و داشتن محیطهای مجازی به راحتی می‌توان افراد را به محیطهای گوناگونی جهت انجام تمرینات رفتاری منتقل کرد. با توجه به ویژگی‌های شخصی بیمار، می‌توان او را در شهری شلوغ، جنگلی متراکم یا کوهستان‌های صخره‌ای در ارتفاع بالا قرار داد و از او خواست که با ترس خود روبرو گردد. واقعیت مجازی به راحتی قابلیت ترکیب شدن در روتین معمول درمانی را دارد و می‌تواند در مراحل گوناگون درمانی به راحتی اجرایی گردد.
واقعیت مجازی قابلیت القای واکنش‌های فیزیولوژیک مربوط به اضطراب را در افراد دارد که استفاده از این ویژگی سنگ بنای بسیاری از مداخلات واقعیت مجازی را شکل می‌دهد. در صورت پیاده‌سازی درست این روش، فرد درمانجو با احساس «حضور» در محیط خود را در مقابل محرک‌های ترسناک یافته و با نظارت درمانگر به مقابله با راهبردهای ناکارآمد پیشین و روبرو شدن با ترس‌های خود مشغول می‌گردد.
در صورت بالا بودن حس حضور در محیطی مرتفع، واکنش‌های بدنی حاکی از اضطراب مانند تنفس سطحی، افزایش هدایت‌پذیری پوست و تعریق و… نمایان می‌شوند. با اندازه‌گیری این شاخص‌ها درمانگر به شکل عینی در جریان وضعیت درمانجو و روند بهبود او در جلسات مختلف قرار می‌گیرد. از سوی دیگر گزارش سطح پریشانی فرد که در مقیاس SUD دریافت و ثبت می‌گردد نیز در کنار اندازه گیری‌های عینی، درمانگر را به خوبی قادر به پایش وضعیت بیمار می‌گرداند.
یکی از بزرگترین مزایای واقعیت مجازی قابلیت کنترل‌پذیری بسیار بالای محیطهای مجازی است. درمانگر می‌تواند درمانجو را به ترتیبی که خود صلاح می‌داند با محرک‌ها روبرو بسازد و همچنین بسیاری از ویژگی‌های محیطی را به سرعت بنابه نیاز درمانجو تغییر دهد. برای مثال می‌توان در سناریو ترس از ارتفاع، فضای آسمان را طوفانی کرد، سرعت وزش باد را به شکل بصری و صوتی نمایش داد و با لرزش دوربین احساس عدم تعادل لحظه‌ای را القا کرد.
در ادامه مزیت‌های اینچنین به عدم وجود خطرات ذاتی مواجهه درمانی سنتی در مواجهه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی می‌رسیم. به دلیل بازنمایی دیجیتال تمامی محرک‌ها، هیچ خطر جدی به شکل واقعی درمانجو را تهدید نمی‌کند و حتی در صورت عملکرد ضعیف درمانجو، مشکلی برای او ایجاد نمی‌شود.
در نهایت می‌توان از تمام قابلیت‌های ذکرشده واقعیت مجازی چندین و چندبار استفاده کرد. قابلیت تکرارپذیری سناریوهای گوناگون امکان دقیق شدن درمانگر بر جنبه‌های خاص بیماران را فراهم کرده و بیمار و درمانگر را قادر می‌سازد که بدون اتلاف وقت، به جنبه مورد نظر خود بپردازند و بدون محدودیت موقعیت مدنظر را آنقدر تکرار کنند تا به نتیجه مطلوب برسند. برای مثال سناریوی ترس از ارتفاع که هربار مواجهه واقعی در آن بسیار هزینه‌بر و با محدودیت‌های ذاتی خود است را می‌توان در محیط مجازی بارها و بارها به راحتی تکرار کرد.
با پیشرفت روزافزون فناوری‌هایی از قببیل واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، روزبه‌روز درمانگران بیشتری به اضافه کردن این فناوری به روند درمانی خود روی می‌آورند. علی رغم نوپا بودن این روش درمانی، مزایای واقعیت مجازی درمانی در این روزهای اولیه نیز بسیار زیاد بوده و می‌توان اطمینان داشت که با گذشت زمان استفاده از این روش سهولت بسیار بیشتری خواهد یافت. امروزه توجه بسیاری از محققان تحقیقات بنیادین نیز به واقعیت مجازی جلب شده که امید می‌رود از نتایج تحقیقات آنان در تحقیقات کاربردی و نهایتا در قالب مداخلات تایید شده پزشکی استفاده کرد.
