درمان با استفاده از واقعیت مجازی یا واقعیت مجازی درمانی (VRT) که همچنین با نام درمان غوطه وری واقعیت مجازی، شبیه سازی برای درمان، مواجه درمانی بر پایه واقعیت مجازی و رفتار درمانی شناختی با استفاده از کامپیوتر شناخته میشود در واقع راهکاری برای استفاده از فناورب واقعیت مجازی برای روانشناختی یا کاردرمانی و تاثیرگذاری در توانبخشی است. بیمارانی که از واقعیت مجازی درمانی استفاده میکنند درون محیطی دیجیتالی قرار میگیرند که وظایفی برای درمان بیماریهای روانی خاص در آن طراحی شده است.
این تکنولوژی میتواند شامل استفاده از یک کامپیوتر و کیبورد ساده تا هدستهای پیشرفته واقعیت مجازی باشد. این درمان به صورت گسترده به عنوان جایگزینی برای مواجه درمانی در نظر گرفته میشود که در آن بیمار با نمایشهای مجازی بدون خطر از محرکهای آسیب زا به منظور کاهش ترس در تعامل خواهند بود. این شیوه تاثیرگذاری فوق العادهای در زمینه درمان اختلال استرسی پس از آسیب روانی (PTSD) دارد. یکی دیگر از کاربردهای نوین واقعیت مجازی، درمان اختلالات مربوط به اضطراب و اختلالات وسواس فکری-جبری است. واقعیت مجازی درمانی همچنین برای بهبود بیمارانی که با سکته مواجه شدند نیز کاربرد دارد. در این درمان به بیمار کمک میشود تا کنترل عضلات خود را افزایش دهد. همچنین از این شیوه درمانی برای بهبود دیگر اختلالات مثل خود زشتانگاری و اوتیسم نیز استفاده میشود.
تشریح کامل واقعیت مجازی درمانی
واقعیت مجازی درمانی از برنامههای کامپیوتری مخصوص، دستگاههای غوطه مجازی و محیطهای مصنوعی استفاده میکند تا تجربهای خاص را برای بیمار شبیه سازی کند. سپس این تجربه میتواند تجزیه و تحلیل شده و برای درمان اختلالات روانشناختی بیمار استفاده شود. بسیاری از ترسهای محیطی، واکنش در مقابل خطرات محیطی مثل ارتفاع، صحبت در فضای عمومی، پرواز، ایجاد ارتباط در فضای نزدیک معمولا توسط محرکهای دیداری و شنیداری ایجاد میشوند. در درمان هایی بر اساس واقعیت مجازی، دنیای مجازی راهکاری برای ارائه محرکهای مصنوعی و کنترل شده برای انجام درمان را ارائه میدهد. همچنین درمانگر قادر به نظارت روی واکنش بیمار خواهد بود. بر خلاف شیوههای رفتاردرمانی شناختی سنتی، درمان با استفاده از واقعیت مجازی مستلزم تنظیم محیط مجازی است که برای مثال میتوان از افزودن بو با امکان کنترل شدت آن، اضافه کردن و تنظیم ارتعاشات و … اشاره کرد که به پزشک اجازه میدهد تا محرکها و میزان تحریک آنها را برای اندازه گیری واکنش هر بیمار به خصوص تعیین کند. سیستمهای مبتنی بر درمان واقعیت مجازی ممکن است امکان پخش مجدد صحنههای مجازی را با امکان تغییر یا بدون امکان آن تنظیم کند تا بیمار به این محیطها عادت کند.
پزشکی که از شیوه مواجه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی استفاده میکند میتواند یکی از دو راهکار را برای افزایش شدت درمان اتخاذ کند. اولین راهکار به عنوان طغیان یا غرق کردن (Flooding) شناخته میشود که در واقع شدیدترین رویکرد درمانی است. در این رویکرد از شدید ترین محرکها برای ایجاد اضطراب استفاده خواهد شد. برای سربازان جنگی که از اختلال استرسی پس از آسیب روانی رنج میبرند این شیوه بدین معنی است که آنها باید در محیطی مجازی قرار گیرند که در آن ابتدا آسیب دیدن همرزمان خود را مشاهده کنند و سپس از محرکهای استرسی کمتری مانند صدای میدان جنگ استفاده کرد. در سمت مقابل آنچه که از آن به عنوان مواجهه تدریجی (Graded Exposure) یاد میشود، رویکردی آرامتر مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این این شیوه از حداقل عوامل تحریک کننده استفاده میشود. مواجه درمانی با واقعیت مجازی در مقایسه با شیوههای دیگر مثل مواجهه در محل (In-vivo Exposure) دارای نکاتی مثبتی است. از این نکات مثبت میتوان به تجربه بسیار واضح و بدون هیچ ریسکی اشاره کرد. واقعیت مجازی درمانی پتانسیل بسیار زیادی دارد و این پتانسیل جایی خود را نشان میدهد که میتواند تقریبا 90 درصد افراد مراجعه کننده را به درمانی قطعی و با هزینه کمتر از نصف درمان رفتاری شناختی برساند. این نوع درمان برای افرادی که با مشکل اختلال استرسی پس از آسیب روانی مواجه هستند، بهترین عملکرد را ارائه میکند.
به تازگی پیشرفتهایی در زمینه پزشکی واقعیت مجازی صورت گرفته. واقعیت مجازی در واقع غوطه ورسازی کامل بیمار در دنیای مجازی است. اینکار با استفاده از هدستهای پیشرفته انجام میشود که از نمایشگرهای LED در لنز هدست استفاده میکنند. در واقع باید گفت که واقعیت مجازی درمانی تفاوت عمده ای با پیشرفتهای اخیر در واقعیت افزوده دارد. در واقعیت افزوده با استفاده از عوامل مصنوعی، دید کاربر نسبت به دنیای واقعی بهبود پیدا میکند. در حقیقت واقعیت افزوده برای کار کردن دنیایی مجازی را تشکیل نمیدهد بلکه از دنیای واقعی استفاده کرده و اطلاعات، اشیا و یا نکاتی دیگر که به صورت مصنوعی تولید میشوند را در میدان دید کاربر به وجود خواهد آورد. واقعیت افزوده ویژگیهای بسیار منحصر به فردی دارد و ثابت شده که برای درمان ترسهای خاص میتوان از آن استفاده کرد. بدین ترتیب که بیمار بدون ترس از ریسکها میتواند همانند واقعیت مجازی درمانی با ترس خود مواجه شود. همچنین واقعیت افزوده میتواند از لحاظ هزینههای برنامه نویسی باعث صرفه جویی شود.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید