پرواز، راهکاری بسیار مقبول برای انجام سفرهای مختلف توسط ساکنان کشور هنگ کنگ است اما ترس و هراس در مورد “امن‌ترین راهکار برای سفر” بسیار متداول است. نگران نباشید، یک تکنولوژی بسیار پیشرفته می‌تواند به حل این مشکل کمک کند. تکنولوژی واقعیت مجازی برای درمان افرادی که با این هراس مواجه هستند در حال تولید و توسعه است. افراد ساکن در هنگ هنگ تقریبا به مسافرت اعتیاد دارند. اطلاعات منتشر شده توسط دولت این کشور در ژوئن سال 2017 تایید می‌کند که تعداد سفرهادر سال 2016 بیش از نود و یک میلیون بوده است. به صورت متوسط هر شهروند هنگ کنگی تقریبا 12.5 سفر انجام داده است. تقریبا 12 درصد از این سفرها از طریق هواپیما انجام شده است. فرودگاه بین المللی هنگ کنگ اعلام کرده که در همین سال در ماه ژوئن تعداد مسافران تقریبا سه درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. تعداد این سفرها به 6.5 میلیون در این ماه رسیده است. به خاطر درخواست بالا برای سفرهای هوایی، این فرودگاه در حال ساخت سومین باند پرواز است.
پرواز به عنوان یکی از امن‌ترین راه‌های سفر شناخته می‌شود اما هنوز بسیاری از افراد از پرواز می‌ترسند. دلیل این امر چه چیزی می‌تواند باشد؟ درون مغز انسان گیرنده‌های تهدید برای بقا بسیار بیشتر از گیرنده‌های لذت است. به همین خاطر تنها یک هراس ناگهانی می‌تواند تجربه بیست سال سفر بدون مخاطره را تحت تاثیر قرار دهد. تعیین کردن رقم یا درصد دقیقی از افرادی که با هراس از پرواز مواجه هستند بسیار دشوار است. چیزی که کاملا مشخص است، این نوع هراس بین انسان‌ها بسیار متداول است. FlyFright، وب‌سایتی مختص به این هراس و کمک کردن به افرادی است که با این مشکل روبرو می‌شوند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده به نظر می‌رسد که حداقل 12.6 شهروندان آمریکا با هراس از ارتفاع مواجه هستند. دکتر ملانی برایان، روانشناس بالینی و متخصص هیپنوتیزم در همایش Mindmatters در هنگ کنگ گفت:« بسیاری از افراد برای حفظ آرامش خود از الکل یا مواد مخدر استفاده می‌کنند و ترجیح می‌دهند که برای درمان به پزشک متخصص مراجعه نکنند اما بسیاری از افراد نیز به من مراجعه می‌کنند که با هراس از پرواز مواجه هستند. البته بسیاری از این مراجعه‌ها وقتی رخ می‌دهد که این هراس روی زندگی حرفه‌ای آنها تاثیرگذار باشد. این هراس باعث شده تا این افراد موقعیت‌های بسیار مناسبی را از دست بدهند.
هیپنوتراپی برای ایجاد نسخه‌ای تغییر داده شده از آگاهی برای کنار گذاشتن عادت‌های نامناسب استفاده می‌شود. برخی از افراد سالیان متمادی بدون هیچ مشکل و هراس خاصی به سفر با هواپیما می‌پردازند اما با بالاتر رفتن سن حس نا‌امنی دارد. این ترس حتی می‌تواند بعد از بچه دار شدن نیز پدید آید. هراس از پرواز می‌تواند تنها بعد از یک تجربه بد در یک پرواز نیز ایجاد شود. دکتر برایان در ادامه اشاره کرد:« شاید در پرواز با چاله هوایی بسیار بدی روبرو شوید و این شوک باعث شود که شما پس از آن از پرواز هراس داشته باشید. دلیل اصلی این است که گیرنده‌های مغزی برای دریافت تهدید و افزایش شانس بقا بسیار بیشتر از گیرنده‌های مخصوص به لذت هستند. به همین خاطر تنها یک تجربه نامناسب می‌تواند باعث از بین رفتن سال‌ها تجربه مناسب باشد.»
تکرار سوانح هوایی مانند ناپدید شدند پرواز MH370 کشور مالزی یا شلیک به پرواز 17 مالزی روی مرزهای اکراین می‌تواند تاثیر بسیار زیادی برای به وجود آمدن هراس از پرواز باشد. سونیا سامانتی به عنوان یک متخصص هیپنوتزیم در این مورد گفت:« برخی از مراجعان با توجه به چیزی که در اخبار مشاهده کردند دچار هراس شدند. مشاهده اعلامیه‌های بسیار منفی در مورد پرواز می‌تواند باعث به وجود آمدن هراس شود به خصوص اگر فرد از قبل حس نا‌امنی داشته باشد بسیار آسان است که پرواز را معادل با خطر فرض کند.» اگر شما هراس خفیفی از پرواز دارید، بهتر است با توجه به آمار امن بودن به خود اطمینان دهید که این شیوه سفر مخاطره خاصی را برای شما ایجاد نخواهد کرد. در سال 2016 بیش از 3.5 میلیارد پرواز در سرتاسر جهان انجام شده است که تنها منجر به 325 مرگ شده است. به صورت متوسط در میان هر ده میلیون مسافر تنها یک نفر جان خود را از دست داده است. اگر این آمار با سفر با خودرو مقایسه شود تقریبا متوجه امن بودن سفر با هواپیما خواهید شد. دکترسامانتی در ادامه تشریح کرد:«گرچه هراس از پرواز می‌تواند چیزی کاملا متفاوت باشد. یک هراس می‌تواند بسیار غیر منطقی باشد و شاید حتی خود فرد نداند که این هراس چگونه به وجود آمده است.» دکتر سامانتی این اطلاعات را با توجه به تاریخچه بیمارها و دلایل فعال شدن این هراس‌ها بیان کرده. او همچنین گفت:« اما ترس یک امر فیزیولوژیک است، شما می‌توانید آن را حس کنید. درمان ترس بسیار آسان است و به زمان کمتری نیاز دارد چون بیمار دقیقا می‌داند که ترس در چه زمانی برای اولین بار به وجود آمده. پس ما به همان زمان مراجعت کرده و درمان را انجام می‌دهیم. در حقیقت تعداد زیادی از افرادی که برای درمان مراجعه می‌کنند، هراسی از پرواز ندارند بلکه بیزاری خاصی از بخش خاصی از این تجربه دارند. دکتر سامانتی در ادامه گفت:« برای برخی این هراس می‌تواند مربوط به تیک‌آف، فرود یا چاله‌های هوایی باشد. حتی ایده سوار شدن به هواپیما نیز می‌تواند باعث ایجاد حس هراس شود.
درمان ترس از پرواز با کمک واقعیت مجازی
دکتر سامانتی در ابتدا قبل از توانمندسازی عاطفی، ترس مد نظر را مشخص می‌کند. این توانمندسازی عاطفی می‌تواند شامل تمرین‌هایی مثل مرتب تنفس کردن یا صحبت کردن باشد. بدین ترتیب بیمار می‌تواند با هراس خود روبرو شده و با آن کنار بیاید. دکتر برایانت نیز از هیپنوتیزم استفاده می‌کند و در این مورد می‌گوید که تنها به یک یا دو جلسه درمانی برای رفع هراس از پرواز نیاز دارد اما او امید دارد تا از وسیله‌ای مبتنی بر تکنولوژی روز در هنگ هنگ استفاده کند. این تکنولوژی می‌تواند همان واقعیت مجازی و هدست‌های مربوط به آن باشد. او در این مورد اشاره کرد:« این تکنولوژی شما را به دنیای مجازی خواهد برد. محیطی سه بعدی که در آن شما حس می‌کنید واقعا در آن حضور دارید. من می‌توانم با قرار دادن بیماران در این محیط مشاهده کنم که این هراس چگونه توسعه داده می‌شود. همچنین می‌تواند واکنش‌های عاطفی و روانی را در حین به وجود آمدن این هراس مشاهده کرد.»
تکنیکی مشابه، مدت‌هاست که وجود دارد. در این تکنیک بیمار به ماکت یک هواپیما انتقال داده شده و در آنجا پزشک می‌تواند رفتار بیمار را مشاهده کرده و واکنش‌های او را مطالعه کند اما حالا این تجربه با توجه به تکنولوژی واقعیت مجازی به سطح جدیدی ارتقا پیدا کرده است. شرکت Virtually Better به پزشکان خود این امکام را می‌دهد تا با مواجهه کردن بیماران در محیط واقعیت مجازی آنها را با هراس‌های مختلف مواجه کنند. مدیر این شرکت اشاره می‌کند که آنها از مواجهه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی (Virtual Reality Exposure Therapy) استفاده می‌کنند. در واقع VRET بستری است که اجازه می‌دهد تا بیمار با دلیل به وجود آمدن هراس خود مواجه شود. در این مورد، هراس از پرواز مورد توجه قرار گرفته است. این هراس می‌تواند دارای جزئیاتی خاص مثل تیک‌آف، فرود یا حتی محیط خود فرودگاه باشد. مواجهه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی در محیطی بسیار امن انجام می‌شود و در این حین پزشک کنترل کاملی روی فرآیند درمانی خواهد داشت. در این مورد معمولا سوالات بسیار زیادی در مورد حس حضور بیمار در محیط مطرح می‌شود و درصد بسیار زیادی پاسخ مثبت به آن می‌دهند.
هراس از پرواز به عنوان یک هراس موقعیتی نیز شناخته می شود. بیمارانی که با این مشکل مواجه هستند به صورت کلی یا از آن دوری می‌کنند یا پرواز را با اضطراب بسیار زیاد تحمل می‌کنند. مطالعات مختلفی انجام شده است که ثابث می‌کند مواجهه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی برای درمان هراس از پرواز بسیار تاثیرگذار است. Wiederhold and cols. اولین کارازمایی تصادفی کنترل شده را برای تاثیرگذاری واجهه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی را انجام داده است. در این مطالعه ابتدا علائم فیزیولوژیک فردی که با هراس از ارتفاع مواجه است، اندازه گیری شد. این مقدار در مقابل علائم فیزیولوژیک فردی که دارای این هراس نیست، مقایسه می‌شود. این علائم شامل ضربان قلب، درجه حرارت پوست، سرعت تنفس، تعریق و فعالیت امواج مغزی است. علائم مذکور تا پنج دقیقه با چشم بسته اندازه می‌شود، سپس فرد مد نظر تا بیست دقیقه در محیط پرواز مجازی قرار گرفته و در فاز نهایی نیز دوباره با چشمان بسته اینکار پنج دقیقه تکرار خواهد شد. با انجام اینکارها، تفاوت علائم فیزیولوژیک بین دو فرد پیدا شد. به صورت کلی مواجهه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش هراس از پرواز داشته باشد. بیمار با روبرو شدن با هراس خود می‌تواند در محیطی امن به کمک پزشک بر این هراس غلبه کند. هماهنگونه که اشاره شد، این هراس می‌تواند صرفا مربوط به بخش خاصی از فرآیند کلی پرواز باشد. برای مثال شاید یک فرد صرفا نسبت به فرآیند فرود هراس داشته باشد. واقعیت مجازی درمانی می‌تواند این امکان را در اختیار بیمار قرار دهد که با کمترین مخاطره و با صرف هزینه کمتر به فکر درمان این هراس باشد.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید